Sindrom iritabilnih creva (IBS) može izazvati različite simptome, uključujući probleme sa varenjem, promene u pražnjenju creva, umor i anksioznost. Identifikovanje okidača i pravljenje promena u ishrani i stilu života može biti korisno. Sindrom iritabilnog creva pogađa između 6% -18% ljudi širom sveta.
Ovo stanje uključuje promene u učestalosti ili obliku pražnjenja creva i bol u donjem delu trbuha. Ishrana, stres, loš san i promene u crevnoj mikroflori mogu svi izazvati simptome. Međutim, okidači se razlikuju kod svake osobe, što otežava navođenje specifičnih namirnica ili stresora koje bi svi sa poremećajem trebalo da izbegavaju.
1.Bol i grčevi
Abdominalna bol je najčešći simptom i ključni faktor u dijagnozi. U normalnim okolnostima, vaš digestivni trakt i mozak rade zajedno kako bi kontrolisali varenje. Ovo se dešava preko hormona, nerava i signala koje otpuštaju korisne bakterije koje žive u vašem crevima. Kod IBS-a, ovi saradnički signali postaju izobličeni, što dovodi do nekoordinisane i bolne napetosti u mišićima digestivnog trakta.
Ova bol se obično javlja u donjem delu trbuha ili celom trbuhu, ali je manje verovatna da se javlja samo u gornjem delu trbuha. Bol se obično smanjuje nakon pražnjenja creva (izvor: 4).
Izmene u ishrani, poput ishrane sa malo fruktoze, laktoze itd., mogu smanjiti bol i druge simptome.
Drugi tretmani uključuju biljne relaksante creva poput ulja nane ili biljnih kapi kao što su BioColon kapi koje u sebi sadrže: kantarion, hajdučku travu, odoljen, lavandu i matičnjak.
Za bol koja ne reaguje na ove promene, gastroenterolog vam može pomoći da pronađete lek koji je specifično dokazan da ublaži bol kod IBS-a.
- Dijareja
Sindrom iritabilnih creva sa prevladavajućim prolivom je jedan od tri glavna tipa poremećaja. Pogađa otprilike trećinu ljudi sa IBS-om.
Starija studija na 200 odraslih osoba otkrila je da su oni sa IBS-om sa prevladavajućom dijarejom imali, u proseku, 12 stolica nedeljno - više od dvostruke količine u poređenju sa odraslim osobama bez IBS-a.
Ubrazano kretanje creva kod IBS-a takođe može rezultirati naglim, neposrednim porivom za pražnjenjem creva. Neki ljudi to opisuju kao značajan izvor stresa, čak izbegavajući neke socijalne situacije zbog straha od naglog početka proliva. Osim toga, stolice kod tipa IBS-a sa prevladavajućim prolivom su obično labave i vodenaste i mogu sadržati sluz.
- Zatvor
IBS može izazvati zatvor, iako se to na prvi pogled čini nerealnim jer je dijareja češći simptom. Zatvor-predominantni tip IBS-a, procenjuje se da pogađa oko 35% ljudi sa IBS-om. Promenjena komunikacija između mozga i creva može ubrzati ili usporiti normalno vreme tranzita stolice. Kada se vreme tranzita uspori, creva apsorbuju više vode iz stolice, pa postaje teže izbaciti je. Zatvor se definiše kao manje od tri pokreta creva nedeljno. "Funkcionalni" zatvor opisuje hronični zatvor koji nije objašnjen drugom bolešću. Za razliku od IBS-a, on nije povezan sa bolom. Kod zatvora u IBS-u često postoji osećaj nepotpunog pražnjenja creva koji dovodi do nepotrebne napetosti. Uz uobičajene tretmane za IBS, vežbanje, povećanje unosa vode, unošenje rastvorljivih vlakana, uzimanje probiotika i ograničena upotreba laksativa mogu pomoći.
BioLaksativ biljne kapi mogu pomoći kod problema sa zatvorom.
- Smenjivanje zatvora i proliva
Mešoviti tip simptoma iritabilnih creva karakteriše smenjivanje epizoda zatvora i dijareje i pogađa oko 23% ljudi sa ovim poremećajem. Zatvor i proliv kod IBS-a uključuju hronične i ponavljajuće bolove u stomaku. Bol je najvažniji znak da promene u crevnim pokretima nisu povezane sa ishranom ili blagim infekcijama.
Prema jednoj studiji iz 2014. godine, ovaj tip IBS-a obično je ozbiljniji od drugih sa češćim i intenzivnijim simptomima. Simptomi mešovitog IBS-a se takođe razlikuju od osobe do osobe. Zbog toga, ovaj poremećaj zahteva individualizovan pristup lečenju umesto "jedan tretman za sve" pristupa.
- Promene u kretanju creva
Usled usporenog kretanja stolice u crevima, ona često postaje dehidrirana jer creva upijaju vodu. To stvara tvrdu stolicu koja može pogoršati simptome zatvora. Brzo kretanje stolice kroz creva ostavlja malo vremena za upijanje vode i rezultira prolivom. IBS takođe može uzrokovati nakupljanje sluzi u stolici, što nije uobičajeno kod drugih uzroka zatvora.
Krv u stolici može biti znak nekog drugog, potencijalno ozbiljnog zdravstvenog problema i zahteva posetu lekaru. Krv u stolici može biti crvena, ali često izgleda veoma tamno ili crno sa smolastom konzistencijom.
- Gasovi i nadutost
Promenjena varenja u IBS dovodi do povećane proizvodnje gasa u crevima. Ovo može izazvati vrlo neugodnu nadutost. Mnogi sa sindromom iritabilnih creva identifikuju nadutost kao jedan od najupornijih i najneprijatnijih simptoma poremećaja. U jednoj studiji iz 2009. godine u kojoj je učestvovalo 337 osoba sa IBS-om, 83% je prijavilo nadutost i grčeve. Oba simptoma su bila češća kod žena, kao i kod IBS-a sa zatvorom ili mešovitog tipa.
Izbegavanje laktoze može pomoći u smanjenju nadutosti kod nekih ljudi.
- Intolerancija na hranu
Otprilike 80% osoba sa sindromom iritabilnih creva prijavljuje da određena hrana izaziva simptome. Nije jasno zašto ove namirnice izazivaju simptome. Ove intolerancije na hranu nisu alergije i hrana koja izaziva simptome ne uzrokuje merljive razlike u varenju. Iako se namirnice koje izazivaju simptome razlikuju od osobe do osobe, neke uobičajene su namirnice koje proizvode gas, poput fruktoza kao i laktoza i glutena.
- Umor
Preko polovine ljudi sa IBS-om prijavljuje umor.
U jednoj studiji, 160 odraslih osoba sa dijagnozom IBS-a opisalo je slabu izdržljivost koja ograničava fizički napor na poslu, u slobodno vreme i društvenim interakcijama. IBS je takođe povezan sa nesanicom, koja uključuje poteškoće sa spavanjem, čestim buđenjem i osećajem umora ujutru. Interesantno je da loš san predviđa ozbiljnije gastrointestinalne simptome sledećeg dana.
- Anksioznost i depresija
Nije jasno da li su simptomi IBS-a izraz mentalnog stresa ili da li stres života sa IBS-om čini ljude sklonijim psihičkim poteškoćama. Koji god da prvi nastupi, anksioznost i digestivni simptomi IBS-a međusobno se pojačavaju u začaranom krugu.
U velikoj studiji na 94.000 ljudi, oni sa IBS-om su više od 50% skloniji da imaju anksiozni poremećaj i preko 70% skloniji da imaju poremećaj raspoloženja, poput depresije. Još jedna manja studija uporedila je nivoe stresnog hormona kortizola kod ljudi sa i bez IBS-a. Tokom dve nedelje obuke, oni sa IBS-om doživeli su veće promene u kortizolu, što ukazuje na veći nivo stresa. Dodatno, druga studija je pokazala da terapija za smanjenje anksioznosti smanjuje stres, ali i simptome IBS-a.
IBS se dijagnostikuje na osnovu ponavljajućih bolova u stomaku u trajanju od najmanje 6 meseci, u kombinaciji sa bolom tokom tri meseca nedeljno, kao i nekom kombinacijom bola koji se smiruje nakon pražnjenja creva i promene u frekvenciji ili obliku stolice.
Lekar vas može uputiti gastroenterologu, specijalisti za bolesti digestivnog trakta, koji može pomoći u identifikovanju okidača i razmatranju načina za kontrolu simptoma.
